Als kersverse ouder kom je al snel in aanraking met het consultatiebureau. Deze belangrijke instelling volgt de ontwikkeling en gezondheid van je kind vanaf de geboorte tot het vierde levensjaar. Bij DeKraamtijd.nl begrijpen we dat je eerste bezoek aan het consultatiebureau spannend kan zijn en dat je misschien vragen hebt over wat je kunt verwachten. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over het consultatiebureau en krijg je praktische tips voor je bezoeken.
Wat is het consultatiebureau?
Het consultatiebureau is onderdeel van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en speelt een essentiële rol in de preventieve gezondheidszorg voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Het belangrijkste doel is het volgen en bevorderen van de gezonde ontwikkeling van je kind op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied.
De zorg van het consultatiebureau is gratis en toegankelijk voor alle ouders met jonge kinderen in Nederland. Na je bevalling word je automatisch uitgenodigd voor een eerste afspraak, meestal wanneer je baby ongeveer twee weken oud is.
Wie werken er op het consultatiebureau?
Op het consultatiebureau werk je samen met verschillende zorgprofessionals die elk hun eigen expertise hebben:
- De jeugdverpleegkundige doet regelmatig controles en is vaak je eerste aanspreekpunt
- De jeugdarts voert de medische onderzoeken uit
- De consultatiebureau-assistent voert metingen uit zoals lengte, gewicht en hoofdomtrek
- Soms zijn er ook lactatiekundigen, logopedisten of andere specialisten beschikbaar
Deze professionals werken samen om een compleet beeld te krijgen van de ontwikkeling van je kind en om je te ondersteunen bij vragen over opvoeding, voeding en gezondheid.
Wat gebeurt er tijdens een bezoek aan het consultatiebureau?
Een bezoek aan het consultatiebureau heeft meestal een vaste structuur, hoewel dit per locatie enigszins kan verschillen. Hier is wat je meestal kunt verwachten:
1. Metingen en observaties
Bij ieder bezoek worden de groei en ontwikkeling van je baby of peuter gemeten:
- Gewicht – je baby wordt gewogen op een speciale babyweegschaal
- Lengte – de lengte van je baby wordt gemeten, liggend of staand
- Hoofdomtrek – bij jonge baby’s wordt ook de hoofdomtrek gemeten
2. Controle door de jeugdarts of jeugdverpleegkundige
Afhankelijk van de leeftijd van je kind en het schema van het consultatiebureau, zie je soms de verpleegkundige en soms de arts. Zij controleren onder andere:
- De algemene gezondheid van je kind
- De motorische ontwikkeling (hoe je kind beweegt)
- De sociale ontwikkeling (hoe je kind contact maakt)
- De taalontwikkeling (hoe je kind communiceert)
- Specifieke zaken zoals gehoor en zicht
3. Vaccinaties
Een belangrijk onderdeel van de bezoeken aan het consultatiebureau zijn de vaccinaties die worden gegeven volgens het Rijksvaccinatieprogramma. Deze helpen je kind beschermen tegen verschillende infectieziekten. De jeugdarts of verpleegkundige legt uit welke vaccinatie je kind krijgt en wat de mogelijke bijwerkingen kunnen zijn.
4. Gesprek en advies
Er is altijd ruimte voor jouw vragen over de gezondheid, ontwikkeling en opvoeding van je kind. Onderwerpen die vaak aan bod komen zijn:
- Voeding en voedingsschema’s
- Slaappatronen en slaapproblemen zoals slaapregressie
- Huilen en troosten
- Opvoedvragen
- Veiligheid in en om het huis
Hoe vaak ga je naar het consultatiebureau?
Het aantal bezoeken aan het consultatiebureau is het frequentst in het eerste levensjaar. Als richtlijn kun je rekenen op:
- In het eerste jaar: ongeveer 8-10 bezoeken
- In het tweede jaar: ongeveer 3 bezoeken
- In het derde en vierde jaar: meestal nog 2-3 bezoeken
Het exacte schema kan per regio verschillen en wordt soms aangepast aan de individuele behoeften van je kind. Als er zorgen zijn over de ontwikkeling of gezondheid van je kind, kunnen extra afspraken worden ingepland.
De oogtest op het consultatiebureau
Een belangrijk onderdeel van de controles op het consultatiebureau is de oogtest. Goed zicht is immers essentieel voor de ontwikkeling van je kind. De oogtest op het consultatiebureau wordt op verschillende momenten en manieren uitgevoerd:
Baby’s (0-6 maanden)
Bij jonge baby’s kijkt de jeugdarts of jeugdverpleegkundige naar:
- De stand van de ogen
- Of beide ogen goed bewegen
- Of je baby licht en bewegende voorwerpen volgt met de ogen
Peuters (vanaf 2-3 jaar)
Bij oudere kinderen worden uitgebreidere testen gedaan:
- APK-test (Amsterdamse Plaatjeskaart): hiermee wordt getest of je kind kleine figuren op verschillende afstanden kan herkennen
- Test voor dieptezien
- Controle op scheelzien
Als de oogtest op het consultatiebureau afwijkingen laat zien, kan je kind worden doorverwezen naar een orthoptist of oogarts voor verder onderzoek. Dankzij deze vroegtijdige screening kunnen veel oogproblemen vroeg worden opgespoord en behandeld, wat de kans op blijvende problemen verkleint.
Voedingsschema en advies op het consultatiebureau
Veel ouders hebben vragen over de voeding van hun kind. Het consultatiebureau biedt persoonlijk advies over voedingsschema’s die passen bij de leeftijd en ontwikkeling van je kind. Hier volgt algemene informatie over voeding per leeftijdsfase:
Voedingsschema baby’s 0-6 maanden
Voor baby’s in de eerste 6 maanden geldt:
- Borstvoeding wordt aanbevolen als de beste voeding voor je baby
- Als borstvoeding niet mogelijk is, is kunstvoeding een goed alternatief
- Een pasgeboren baby drinkt ongeveer 8-12 keer per dag
- Naarmate je baby groeit, wordt het aantal voedingen meestal minder en de hoeveelheid per voeding meer
- Het consultatiebureau kan je helpen bij het opstellen van een persoonlijk voedingsschema
Voedingsschema baby’s 6-12 maanden
Rond 6 maanden verandert het voedingspatroon:
- Je kunt beginnen met het geven van vast voedsel naast borst- of kunstvoeding
- Het consultatiebureau adviseert over geschikte eerste hapjes
- Ze helpen je bij het opbouwen van een voedingsschema met vaste voedingsmomenten
- Je krijgt advies over het introduceren van potentiële allergenen zoals pinda’s en ei
Voedingsschema peuters 1-4 jaar
Voor peuters geldt een ander voedingsadvies:
- Overgang naar een voedingsschema met drie hoofdmaaltijden en gezonde tussendoortjes
- Adviezen voor gezonde voeding en eetgewoonten
- Tips voor omgaan met “moeilijke eters”
- Informatie over gezonde tussendoortjes
Het consultatiebureau baseert hun voedingsadviezen op de richtlijnen van het Voedingscentrum, maar houdt ook rekening met jouw gezinssituatie en eventuele specifieke behoeften van je kind.
Tips voor je bezoek aan het consultatiebureau
Om het meeste uit je bezoeken aan het consultatiebureau te halen, hebben we enkele praktische tips:
Voor het bezoek:
- Schrijf je vragen van tevoren op zodat je niets vergeet
- Neem het groeiboekje of de app mee waarin eerdere metingen zijn genoteerd
- Breng eventueel een lijst met voedingen mee als je vragen hebt over het voedingsschema
- Neem een favoriet speeltje mee om je kind gerust te stellen
Tijdens het bezoek:
- Wees eerlijk over eventuele zorgen, ook als ze klein lijken
- Vraag om verduidelijking als je iets niet begrijpt
- Neem de tijd om je vragen te stellen
- Bespreek eventuele afwijkingen van adviezen (bijvoorbeeld rond voedingsschema’s of slaap)
Na het bezoek:
- Noteer belangrijke adviezen of vervolgafspraken
- Kijk of je toegang kunt krijgen tot een online portaal waar informatie over je kind wordt bijgehouden
- Neem contact op als je tussen afspraken door dringende vragen hebt
Veelgestelde vragen over het consultatiebureau
Nee, bezoeken aan het consultatiebureau zijn niet verplicht, maar worden wel sterk aanbevolen. De zorg is preventief en kan problemen in een vroeg stadium opsporen.
Wat moet ik meenemen naar het consultatiebureau?
Neem je afspraakkaart, het groeiboekje of toegangsgegevens tot de digitale versie hiervan, en eventueel een verschoning voor je baby mee. Voor het eerste bezoek is het handig om je zorgpas en het geboortebewijs (let op dit is niet de geboorteakte, die je bij de geboorteaangifte krijgt) van je kind mee te nemen.
Als je verhinderd bent, neem dan zo snel mogelijk contact op met het consultatiebureau om een nieuwe afspraak te maken. Met name afspraken voor vaccinaties zijn belangrijk om niet te missen of tijdig te verzetten.
Ja, de meeste consultatiebureaus bieden de mogelijkheid om tussen afspraken door telefonisch of via e-mail vragen te stellen. Sommige bureaus hebben ook een inloopspreekuur.
Het consultatiebureau volgt kinderen doorgaans tot zij 4 jaar worden. Daarna wordt de zorg overgenomen door de jeugdgezondheidszorg via school.
Tot slot
Het consultatiebureau is een waardevolle partner in de zorg voor de gezondheid en ontwikkeling van je kind in de eerste vier levensjaren. De professionele begeleiding, van oogtesten tot advies over voedingsschema’s, helpt je om je kind een gezonde start te geven.
Onthoud dat de medewerkers van het consultatiebureau er zijn om te helpen en te adviseren, niet om te oordelen. Zij hebben veel ervaring met de uiteenlopende vragen en zorgen van ouders en staan klaar om je te ondersteunen in deze bijzondere fase van het ouderschap.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen over het consultatiebureau? Aarzel dan niet om contact op te nemen met het consultatiebureau in jouw regio of neem een kijkje op hun website voor meer specifieke informatie.
Geef een reactie