De geboorte van je kind is een bijzondere en intense gebeurtenis. Als partner wil je er graag bij zijn, niet alleen tijdens de bevalling maar ook in die waardevolle eerste periode daarna. Het geboorteverlof (voorheen ‘kraamverlof’ of ‘partnerverlof’) is er speciaal voor om jou als partner die tijd te geven.
In deze complete gids lees je alles over de huidige regelingen rondom geboorteverlof in Nederland. We bespreken zowel het basis geboorteverlof als het aanvullend geboorteverlof, wat je rechten zijn als vader of partner, hoe het verschilt van andere verlofvormen, en hoe je het verlof kunt aanvragen.
Wat is geboorteverlof?
Geboorteverlof is verlof voor partners van vrouwen die net bevallen zijn. Dit verlof bestaat sinds 1 januari 2019 (toen nog onder de naam partnerverlof) en is bedoeld om partners de kans te geven om in de eerste periode na de geboorte aanwezig te zijn, te helpen en te wennen aan het nieuwe gezinslid.
Het geboorteverlof bestaat uit twee delen:
- Basis geboorteverlof: Een week volledig betaald verlof
- Aanvullend geboorteverlof: Vijf weken extra verlof tegen 70% van het loon
Beide vormen van verlof zijn er voor alle werkende partners: vaders, meemoeders, en partners die niet de biologische ouder zijn maar wel als ouder op de geboorteakte staan.
Geboorteverlof vader: Basisregeling
Het basis geboorteverlof voor vaders en andere partners is eigenlijk heel eenvoudig:
- Je hebt recht op 1 werkweek verlof
- Dit is gelijk aan het aantal uren dat je normaal in een week werkt
- Het verlof is volledig betaald (100% van je loon)
- Je kunt het opnemen binnen 4 weken na de geboorte van je kind
- Je werkgever kan dit niet weigeren
- Het geldt ook voor partners van moeders die een meerling krijgen (dan nog steeds 1 week, niet per kind)
Voorbeeld: Als je 40 uur per week werkt, krijg je 40 uur geboorteverlof. Werk je 24 uur? Dan krijg je 24 uur verlof.
Hoe neem je basis geboorteverlof op?
Het basis geboorteverlof kun je flexibel opnemen. Je kunt ervoor kiezen om:
- Direct een week vrij te nemen na de geboorte
- De dagen te spreiden over de eerste vier weken
- Eerst een paar dagen vrij te nemen en later in de vier weken de rest
De enige voorwaarde is dat je het verlof binnen vier weken na de geboorte opneemt. Daarna vervalt je recht op deze verlofweek.
Aanvullend geboorteverlof: Extra tijd met je kind
Naast het basis geboorteverlof is er sinds 1 juli 2020 ook aanvullend geboorteverlof. Dit geeft partners de mogelijkheid om langer bij hun kind en partner te zijn in de eerste maanden.
Belangrijkste punten van aanvullend geboorteverlof:
- Je hebt recht op 5 weken extra verlof (5 keer je wekelijkse arbeidsduur)
- Je ontvangt tijdens dit verlof 70% van je dagloon (tot 70% van het maximumdagloon)
- Je kunt het opnemen binnen 6 maanden na de geboorte
- Je moet eerst het basis geboorteverlof hebben opgenomen
- Je kunt het in één keer opnemen of spreiden over de 6 maanden
- De uitkering wordt door het UWV betaald, via je werkgever
Belangrijk: Om aanvullend geboorteverlof te kunnen opnemen, moet je in loondienst zijn en recht hebben op het basis geboorteverlof.
Aanvullend geboorteverlof aanvragen
Voor het aanvragen van aanvullend geboorteverlof doorloop je de volgende stappen:
- Overleg met je werkgever wanneer je het verlof wilt opnemen (minimaal 4 weken voor de gewenste ingangsdatum)
- Je werkgever vraagt de uitkering aan bij het UWV
- Het UWV betaalt de uitkering aan je werkgever
- Je werkgever betaalt 70% van je loon door tijdens je verlof
Je werkgever kan het aanvullend geboorteverlof niet weigeren, maar mag wel vragen om het op een ander moment op te nemen als de bedrijfsvoering ernstig in de problemen zou komen. Dit moet hij dan wel goed kunnen onderbouwen.
Geboorteverlof moeder: Hoe zit dat?
De term geboorteverlof moeder kan soms voor verwarring zorgen, omdat moeders die zelf bevallen zijn geen geboorteverlof krijgen maar zwangerschaps- en bevallingsverlof. Dit is een andere regeling dan het geboorteverlof.
Moeders hebben recht op:
- 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof
- Volledig doorbetaald (100% van het loon)
- Meestal verdeeld over 4-6 weken voor de uitgerekende datum en 10-12 weken erna
In het geval van meemoeders (de vrouwelijke partner van de biologische moeder) geldt wel de regeling voor geboorteverlof zoals die ook voor vaders geldt: 1 week basis verlof en 5 weken aanvullend verlof.
Verschil tussen geboorteverlof, zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof
Het is belangrijk om het onderscheid te kennen tussen de verschillende soorten verlof rondom de geboorte van een kind:
Geboorteverlof
- Voor wie: Partners van moeders die net bevallen zijn
- Duur: 1 week volledig betaald + 5 weken tegen 70% van het loon
- Wanneer: Binnen 4 weken (basis) en 6 maanden (aanvullend) na de geboorte
- Doel: Ondersteuning bieden in de eerste periode na de geboorte
Zwangerschaps- en bevallingsverlof
- Voor wie: Moeders die zelf bevallen
- Duur: 16 weken in totaal
- Wanneer: Verdeeld over de periode voor en na de bevalling
- Doel: Herstel van de bevalling en verzorging van de pasgeborene
Meer over het zwangerschapsverlof.
Ouderschapsverlof
- Voor wie: Beide ouders
- Duur: 26 keer de wekelijkse arbeidsduur in totaal
- Wanneer: Tot het kind 8 jaar is
- Doel: Langere termijn zorg en opvoeding combineren met werk
- Bijzonder: De eerste 9 weken zijn gedeeltelijk betaald (70%) als je ze opneemt in het eerste jaar
Meer over het ouderschapsverlof.
De verschillende verlofvormen kunnen op elkaar aansluiten om zo een langere periode thuis te kunnen zijn met je kind.
Geboorteverlof aanvragen: Zo doe je dat
Het aanvragen van geboorteverlof verloopt via je werkgever. Hier volgen de stappen voor zowel het basis als het aanvullend geboorteverlof:
Basis geboorteverlof aanvragen
- Meld de geboorte zo snel mogelijk bij je werkgever
- Geef aan wanneer je het verlof wilt opnemen
- Toon indien nodig bewijs van de geboorte (geboorteakte of -kaartje)
- Maak afspraken over je bereikbaarheid tijdens het verlof
In de praktijk zijn de meeste werkgevers flexibel rond de geboorte van je kind, en kun je vaak in overleg bepalen hoe je je verlof indeelt.
Aanvullend geboorteverlof aanvragen
- Bespreek met je werkgever wanneer je het aanvullend verlof wilt opnemen
- Doe dit minimaal 4 weken voor de gewenste ingangsdatum
- Je werkgever vraagt de uitkering aan bij het UWV
- Bevestig de gemaakte afspraken schriftelijk of per e-mail
Tip: Het kan handig zijn om al tijdens je zwangerschap met je werkgever te bespreken hoe je je verlof wilt inrichten. Zo kan iedereen hier tijdig op anticiperen.
Geboorteverlof voor verschillende gezinssituaties
Het geboorteverlof is er voor verschillende gezinssituaties:
Adoptie en pleegzorg
Bij adoptie of het opnemen van een pleegkind hebben beide ouders recht op adoptie- of pleegzorgverlof, niet op geboorteverlof. Dit verlof duurt maximaal 6 weken.
Meerlingen
Als je partner een meerling krijgt, heb je nog steeds recht op 1 week basis geboorteverlof en 5 weken aanvullend geboorteverlof. Het verlof wordt niet vermenigvuldigd met het aantal kinderen.
Zelfstandig ondernemers
Als je als vader of partner zelfstandig ondernemer bent, heb je helaas geen wettelijk recht op betaald geboorteverlof. Je kunt wel zelf sparen of een verzekering afsluiten om een periode vrij te kunnen nemen.
Financiële aspecten van geboorteverlof
De financiële kant van het geboorteverlof is belangrijk om te begrijpen:
Basis geboorteverlof (1 week)
- Je ontvangt 100% van je loon
- Dit wordt door je werkgever betaald
- Het heeft geen invloed op vakantieopbouw of pensioenopbouw
Aanvullend geboorteverlof (5 weken)
- Je ontvangt 70% van je dagloon (tot 70% van het maximumdagloon)
- De uitkering wordt door het UWV betaald via je werkgever
- Het kan invloed hebben op eindejaarsuitkeringen of bonussen, afhankelijk van je arbeidsovereenkomst
- Je vakantieopbouw loopt meestal gewoon door
Let op: In sommige cao’s of arbeidsvoorwaarden zijn gunstigere regelingen afgesproken, bijvoorbeeld een aanvulling tot 100% van het salaris tijdens het aanvullend geboorteverlof. Check daarom altijd je eigen arbeidsovereenkomst of cao.
Geboorteverlof in de praktijk: Ervaringen en tips
Ervaringen van vaders
“Het geboorteverlof was voor mij onmisbaar. Die eerste week kon ik er volledig zijn voor mijn vrouw en dochter, en in de eerste maanden nam ik twee dagen per week aanvullend verlof. Zo konden we de zorg verdelen en leerde ik mijn dochter echt goed kennen.” – David, vader van Liv (1)
“Ik heb mijn geboorteverlof in één keer opgenomen, direct na het kraamverlof. Die zes weken thuis waren geweldig om een band op te bouwen met onze zoon. Financieel was het even puzzelen met 70% van mijn loon, maar die tijd krijg je nooit meer terug.” – Martijn, vader van Finn (2)
Praktische tips voor je geboorteverlof
- Plan vooruit: Bespreek ruim voor de geboorte je verlofwensen met je werkgever
- Werk je overdracht uit: Zorg dat je werk goed kan worden overgenomen
- Stem af met je partner: Bepaal samen wat de meest ideale verlofindeling is
- Maak afspraken over bereikbaarheid: Bespreek of en hoe je bereikbaar bent tijdens je verlof
- Check je cao: Er kunnen gunstigere regelingen zijn afgesproken
- Bereid je financieel voor: Maak een begroting voor de periode met minder inkomen
- Geniet ervan: Deze tijd met je pasgeboren kind krijg je nooit meer terug
Veelgestelde vragen over geboorteverlof
Nee, het basis geboorteverlof mag je verspreid opnemen over de eerste vier weken na de geboorte. Het aanvullend geboorteverlof mag je verspreid opnemen over de eerste zes maanden.
Je geboorteverlof start op de eerste werkdag na de geboorte. De dagen in het weekend tellen niet mee als werkdagen (tenzij je normaal in het weekend werkt).
Nee, je werkgever kan je basis geboorteverlof niet weigeren. Bij aanvullend geboorteverlof kan je werkgever alleen verzoeken om het op een ander moment op te nemen als de bedrijfsvoering ernstig in de problemen komt.
Ja, geboorteverlof geldt voor alle partners, ongeacht of je getrouwd bent of niet. Wel moet je erkend zijn als ouder of als partner op de geboorteakte staan.
Als je arbeidscontract afloopt tijdens je geboorteverlof, eindigt ook je recht op verlof. Voor het aanvullend verlof kan het UWV de uitkering in dat geval rechtstreeks aan jou uitbetalen voor de resterende periode.
Nee, voor het geboorteverlof maakt het geen verschil of de bevalling via een keizersnede of natuurlijke geboorte plaatsvindt. Wel heeft je partner mogelijk meer hulp nodig bij herstel van een keizersnede.
Toekomst van het geboorteverlof
Er wordt in Nederland en de EU regelmatig gesproken over uitbreiding van het geboorteverlof. De huidige regeling is al een grote verbetering ten opzichte van de vroegere ‘kraamverlof’ van twee dagen, maar in vergelijking met sommige andere Europese landen is het nog beperkt.
Landen als Zweden en Finland bieden partners tot wel 2-3 maanden betaald verlof. De Europese richtlijn voor work-life balance streeft naar minimaal 10 dagen betaald geboorteverlof in alle EU-landen, wat Nederland dus ruimschoots haalt.
Het belang van geboorteverlof
Geboorteverlof biedt vaders en partners de kans om vanaf het begin betrokken te zijn bij de zorg voor hun kind. Het is niet alleen belangrijk voor de band tussen ouder en kind, maar ook voor een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken en een goede start van het gezinsleven.
Door goed gebruik te maken van de verschillende verlofmogelijkheden, kunnen beide ouders een actieve rol spelen in de eerste periode na de geboorte. Dit komt ten goede aan het kind, de ouders zelf en uiteindelijk ook aan de maatschappij als geheel.
Geef een reactie