Als aanstaande moeder heb je er waarschijnlijk al veel over gehoord: weeën. Deze ritmische samentrekkingen van je baarmoeder zijn de manier waarop je lichaam je baby naar de buitenwereld helpt. Maar wat zijn weeën precies, hoe herken je ze en wat kun je verwachten? In dit uitgebreide artikel beantwoorden we al je vragen over dit belangrijke aspect van de bevalling.
Wat zijn weeën precies?
Weeën zijn krachtige samentrekkingen van je baarmoeder die ervoor zorgen dat je baby door het geboortekanaal wordt geduwd. Tijdens de zwangerschap is je baarmoeder een spier die steeds sterker wordt. Bij de bevalling trekt deze spier samen om je baby geboren te laten worden.
Er zijn verschillende soorten weeën die elk een eigen functie hebben in het geboorteproces:
De verschillende soorten weeën uitgebreid toegelicht
Tijdens het geboorteproces maakt je lichaam verschillende soorten weeën aan, elk met een eigen doel en karakter. Laten we deze verschillende typen weeën in detail bekijken:
1. Voorweeën
Voorweeën zijn de eerste signalen die je lichaam geeft dat het zich voorbereidt op de bevalling. Deze weeën kunnen al weken voor de daadwerkelijke bevalling beginnen.
Kenmerken van voorweeën:
- Onregelmatig patroon: ze komen en gaan zonder duidelijk ritme
- Variabele duur: soms kort (30 seconden), soms langer
- Milde tot matige intensiteit: vaak vergelijkbaar met menstruatiekrampen
- Niet toenemend in frequentie of kracht over meerdere uren
- Vaak voelbaar in de onderbuik en soms in de onderrug
- Verdwijnen vaak bij verandering van activiteit of houding
Functie van voorweeën: Voorweeën zorgen ervoor dat je baarmoederhals zachter wordt en zich voorbereidt op het opengaan. Ze helpen je baby ook in de ideale hoofdligging te komen voor de geboorte. Voorweeën worden ook wel ‘oefenweeën’ of ‘Braxton-Hicks-contracties’ genoemd.
2. Ontsluitingsweeën
Ontsluitingsweeën zijn de weeën die ervoor zorgen dat je baarmoedermond (cervix) opengaat van 0 tot 10 centimeter. Dit proces wordt ‘ontsluiting’ genoemd.
Kenmerken van ontsluitingsweeën:
- Regelmatig patroon dat steeds consistenter wordt
- Toenemende frequentie: van elke 20 minuten naar uiteindelijk elke 2-3 minuten
- Toenemende duur: van 30-45 seconden naar 60-90 seconden
- Toenemende intensiteit: worden geleidelijk sterker en pijnlijker
- Niet te stoppen door verandering van houding of activiteit
- Vaak vergezeld van andere tekenen zoals bloederige afscheiding (tekenen)
Ontsluitingsweeën worden vaak onderverdeeld in drie fasen:
Latente fase (vroege ontsluiting: 0-4 cm)
- Weeën komen elke 5-20 minuten
- Duren ongeveer 30-45 seconden
- Vaak nog mild tot matig in intensiteit
- Deze fase kan uren tot dagen duren, vooral bij een eerste bevalling
Actieve fase (4-7 cm)
- Weeën komen elke 3-5 minuten
- Duren ongeveer 45-60 seconden
- Duidelijk sterker en intenser
- Meestal verloopt deze fase sneller dan de latente fase
Overgangsfase (7-10 cm)
- Weeën komen elke 2-3 minuten
- Duren 60-90 seconden
- Zeer intense weeën, vaak met korte pauzes ertussen
- Kan gepaard gaan met misselijkheid, trillen en een gevoel van overweldiging
- Dit is meestal de kortste maar meest intense fase van de ontsluiting
3. Persweeën
Persweeën beginnen zodra je volledige ontsluiting (10 cm) hebt bereikt en je baarmoedermond volledig open is.
Kenmerken van persweeën:
- Sterke drang om te persen of naar beneden te drukken
- Vaak minder pijnlijk dan ontsluitingsweeën maar zeer krachtig
- Komen elke 3-5 minuten
- Duren ongeveer 60-90 seconden
- Voelbaar in de onderbuik, bekken en rug
- Vaak vergezeld van druk op het rectum, vergelijkbaar met aandrang voor ontlasting
Functie van persweeën: Persweeën helpen je baby door het geboortekanaal te bewegen. Ze geven je lichaam het signaal om te persen, waardoor je baby steeds verder naar beneden kan zakken en uiteindelijk geboren wordt. Bij een baby in hoofdligging zorgen deze weeën ervoor dat het hoofdje als eerste door het geboortekanaal wordt geleid.
4. Naweeën
Naweeën treden op na de geboorte van je baby en helpen bij het loslaten en uitdrijven van de placenta.
Kenmerken van naweeën:
- Mild tot matig in intensiteit vergeleken met ontsluitingsweeën
- Komen onregelmatig
- Voelbaar als krampen in de onderbuik
- Duren meestal kort (een paar dagen tot een week)
- Vaak sterker tijdens het geven van borstvoeding door de afgifte van oxytocine
- Vaak sterker bij een tweede of volgende bevalling
Functie van naweeën: Naweeën zorgen ervoor dat je baarmoeder samentrekt na de bevalling. Dit is essentieel om bloedingen te beperken en je baarmoeder te helpen terug te keren naar de normale grootte. Ze helpen ook bij het afvoeren van eventueel achtergebleven weefsel.
5. Bijzondere soorten weeën
Rugweeën
Rugweeën zijn weeën waarbij de pijn vooral gevoeld wordt in de onderrug in plaats van in de buik. Ze worden vaak geassocieerd met een baby in posterior positie (met het gezichtje naar je buik gericht in plaats van naar je rug in de gebruikelijke hoofdligging).
Kenmerken van rugweeën:
- Intense pijn in de onderrug die kan uitstralen naar je benen
- Vaak aanhoudende pijn tussen weeën door
- Kunnen moeilijker te verdragen zijn dan reguliere weeën
- Vaak baat bij tegendruk op de onderrug tijdens de weeën
Stormweeën
Soms kunnen weeën zeer snel en intens opkomen, wat wel wordt aangeduid als stormweeën.
Kenmerken van stormweeën:
- Zeer snelle opbouw van intensiteit en frequentie
- Weinig pauze tussen opeenvolgende weeën
- Vaak overweldigend voor de moeder
- Kunnen wijzen op een snelle bevalling
Hoe voelen weeën?
Een van de meest gestelde vragen is: hoe voelen weeën? Het ervaren van weeën is voor iedere vrouw anders, maar er zijn wel enkele gemeenschappelijke kenmerken:
- Sommige vrouwen beschrijven voorweeën als een gevoel dat lijkt op menstruatiekrampen.
- Ontsluitingsweeën worden vaak omschreven als een sterke druk of een strak gevoel dat opkomt, een hoogtepunt bereikt en dan weer afneemt.
- Veel vrouwen ervaren weeën als golfbewegingen die komen en gaan.
- De intensiteit van weeën neemt meestal toe naarmate de bevalling vordert.
Het is belangrijk om te weten dat de pijnbeleving van weeën zeer persoonlijk is. Sommige vrouwen ervaren intense pijn, terwijl anderen het beschrijven als sterk maar draaglijk ongemak. Factoren die invloed hebben op hoe weeën worden ervaren zijn:
- Positie van de baby
- Eerdere bevallingservaringen
- Angst- en stressniveau
- Vermoeidheid
- Ondersteuning tijdens de bevalling
- Voorbereiding en verwachtingen
Waar voel je weeën?
De locatie waar je weeën voelt kan variëren:
- Buikweeën: De meeste vrouwen voelen weeën vooral in de buik of in het gebied rond de baarmoeder.
- Rugweeën: Sommige vrouwen ervaren de pijn voornamelijk in de onderrug. Rugweeën komen vaker voor als je baby met het gezicht naar voren ligt in plaats van naar je rug (posterior positie in plaats van de gebruikelijke hoofdligging).
- Beenweeën: Bij beenweeën straalt de pijn uit naar de bovenbenen. Dit kan komen door druk op bepaalde zenuwen.
Het is normaal dat de pijn van plaats verandert naarmate je bevalling vordert. Ook kan de plaats van de pijn iets zeggen over hoe je baby ligt.
Weeën herkennen: is dit het echte werk?
Een van de grootste uitdagingen voor aanstaande moeders is het herkennen van echte weeën. Hier zijn enkele kenmerken die je kunnen helpen om echte weeën te onderscheiden van voorweeën:
Echte weeën:
- Worden geleidelijk sterker, langer en frequenter
- Blijven aanhouden, ook als je verandert van positie of gaat lopen
- Hebben een duidelijk ritme en patroon
- Gaan meestal gepaard met andere tekenen van naderende bevalling, zoals het verlies van je slijmprop of het breken van je vliezen
Voorweeën of oefenweeën:
- Blijven vaak onregelmatig
- Nemen niet toe in intensiteit
- Verdwijnen vaak bij verandering van houding of activiteit
- Zitten vooral in de voorkant van de buik
Als je twijfelt of je beginnende weeën ervaart, neem dan contact op met je verloskundige. Zij kan je helpen bepalen of je bevalling echt op gang komt.
Weeën timen: wanneer naar het ziekenhuis?
Het timen van weeën is belangrijk om te bepalen in welke fase van de bevalling je bent. Om weeën te timen:
- Noteer wanneer een wee begint
- Noteer wanneer dezelfde wee eindigt (dit geeft de duur aan)
- Noteer wanneer de volgende wee begint (de tijd tussen het begin van twee opeenvolgende weeën geeft de frequentie aan)
Er zijn verschillende apps beschikbaar die je kunnen helpen bij het timen van je weeën, maar een simpele stopwatch of de timer op je telefoon werkt ook prima.
Als vuistregel geldt dat je contact moet opnemen met je verloskundige of gynaecoloog wanneer je:
- Weeën hebt die ongeveer om de 3-5 minuten komen
- Weeën die 60 seconden of langer duren
- Dit patroon houdt minstens een uur aan
Bij een eerste bevalling duurt het meestal langer voordat je naar het ziekenhuis hoeft dan bij een tweede of volgende bevalling.
Weeën opwekken: natuurlijke methodes
Als je zwangerschap voldragen is (na 37 weken) en je wilt de bevalling op natuurlijke wijze op gang brengen, zijn er verschillende manieren om weeën op te wekken:
Beweging
Lichaamsbeweging zoals wandelen, traplopen of dansen kan helpen om je baby in de juiste positie te krijgen en de druk op je baarmoedermond te verhogen.
Seks en intimiteit
Vrijen en orgasmes kunnen oxytocine vrijmaken, het hormoon dat weeën stimuleert. Bovendien bevat sperma prostaglandinen die de baarmoedermond kunnen verweken.
Tepelstimulatie
Door zachte massage van je tepels komt oxytocine vrij, wat weeën kan stimuleren. Dit kun je zelf doen of je partner kan hierbij helpen.
Voeding
Bepaalde voedingsmiddelen zoals ananas, dadels en pittige gerechten worden traditioneel geassocieerd met het opwekken van weeën, hoewel wetenschappelijk bewijs hiervoor beperkt is.
Acupressuur en reflexologie
Druk op specifieke punten van je lichaam kan mogelijk weeën stimuleren, vooral punten in je handpalmen, op je enkels en in de webbing tussen duim en wijsvinger.
Let op: overleg altijd eerst met je verloskundige of gynaecoloog voordat je actief probeert weeën op te wekken.
Wat als weeën niet doorzetten?
Het komt regelmatig voor dat weeën niet doorzetten na een veelbelovend begin. Dit kan frustrerend zijn, maar is meestal geen reden tot zorg. Enkele mogelijke oorzaken en oplossingen:
Redenen waarom weeën kunnen stoppen:
- Je lichaam neemt een rustpauze om energie te sparen
- Stress of angst kan de productie van oxytocine remmen
- Je baby ligt nog niet in de optimale positie
- Het is simpelweg nog niet de juiste tijd
Wat kun je doen:
- Rustig blijven en proberen te ontspannen
- Veranderen van houding of positie
- Proberen te slapen of rusten om energie op te doen voor later
- Een warme douche nemen of een warm bad
- Lichte beweging zoals wandelen of op een geboortebal wiegen
Als je weeën zijn begonnen maar weer zijn gestopt, neem dan contact op met je verloskundige. Zij kan je adviseren over de volgende stappen.
Omgaan met weeën: tips en technieken
De intensiteit van weeën kan overweldigend zijn, maar er zijn verschillende manieren om ermee om te gaan:
Ademhalingstechnieken
Verschillende ademhalingstechnieken kunnen je helpen om door weeën heen te ademen. Je kunt deze leren tijdens zwangerschapscursussen.
Beweging en positie
Veranderen van houding en beweging tijdens weeën kan comfort bieden en de voortgang van de bevalling bevorderen. Probeer verschillende posities zoals:
- Op handen en knieën (helpt vooral bij rugweeën)
- Rechtop staan of langzaam rondlopen
- Wiegen op een geboortebal
- Hurken of op een baarkruk zitten
Warmte en massage
Warmte in de vorm van een warme douche, bad of warmtekompres kan ontspannend werken. Ook massage van de onderrug door je partner of doula kan verlichting bieden, vooral bij rugweeën.
Ontspanningstechnieken
Visualisatie, meditatie en ontspanningsoefeningen kunnen je helpen om mentaal om te gaan met de intensiteit van weeën.
Pijnmedicatie
Als de pijn te intens wordt, zijn er verschillende vormen van pijnmedicatie beschikbaar, zoals:
- Lachgas
- Pethidine (injectie)
- Epiduraal (ruggenprik)
Bespreek je wensen rondom pijnbestrijding vooraf met je verloskundige of gynaecoloog.
Speciale situaties bij weeën
Stuitligging en weeën
Als je baby in stuitligging ligt (met de billen naar beneden in plaats van het hoofd), kan de beleving van weeën anders zijn. In sommige gevallen wordt dan gekozen voor een geplande keizersnede, maar een vaginale bevalling is soms ook mogelijk.
Tweelingen en weeën
Bij een meerlingzwangerschap kunnen weeën anders aanvoelen en kan het bevalproces anders verlopen. Vaak is extra monitoring nodig tijdens de bevalling.
Weeën bij een inleiding
Als je bevalling wordt ingeleid met medicatie (meestal synthetische oxytocine), kunnen de weeën sneller en intenser opkomen dan bij een natuurlijk begin. Goede begeleiding en eventueel pijnbestrijding zijn dan extra belangrijk.
Veelgestelde vragen over weeën
Hoe lang duren weeën gemiddeld?
De duur van een bevalling (en dus van weeën) varieert sterk:
- Bij een eerste bevalling: gemiddeld 8-12 uur voor de ontsluitingsfase
- Bij een volgende bevalling: gemiddeld 5-8 uur voor de ontsluitingsfase De persfase duurt meestal 30 minuten tot 2 uur.
Hoe weet ik of mijn vliezen zijn gebroken of dat ik urine verlies?
Vruchtwater:
- Is meestal helder met een lichte geur
- Blijft komen, je kunt het niet tegenhouden
- Kan in een grote gulp komen of als een langzaam sijpelen
Bij twijfel kun je altijd contact opnemen met je verloskundige.
Wanneer moet ik direct contact opnemen?
Neem direct contact op met je verloskundige of gynaecoloog bij:
- Helderrood bloedverlies (meer dan een normale menstruatie)
- Verminderde beweging van je baby
- Koorts of andere tekenen van infectie
- Constante pijn (in tegenstelling tot ritmische weeën)
- Gebroken vliezen vóór 37 weken zwangerschap
Noodzakelijk onderdeel
Weeën zijn een natuurlijk en noodzakelijk onderdeel van het geboorteproces. Hoewel ze intens kunnen zijn, brengen ze je ook dichter bij het moment waarop je je baby in je armen houdt. Goede voorbereiding, kennis en ondersteuning kunnen je helpen om positief terug te kijken op je bevalling, ongeacht hoe deze verloopt.
Onthoud dat iedere bevalling uniek is en dat jouw ervaring met weeën kan verschillen van wat je hebt gelezen of gehoord. Vertrouw op je lichaam, luister naar de adviezen van je zorgprofessionals en weet dat je dit kunt.
Geef een reactie